In 2023 werden in België 314 levertransplantaties uitgevoerd, van 369 donoren.

Maar ook waren er 319 nieuwe aanmeldingen op de wachtlijst, 54 mensen die niet op tijd getransplanteerd konden worden, en 11% wachtenden die na 3 jaar nog steeds geen nieuw orgaan mochten ontvangen.

De cijfers voor het ganse Eurotransplantgebied zijn evenredig groot.

Orgaantransplantatie is een complex gegeven.

Er zijn mensen die -afhankelijk van hun ziektebeeld- op kortere of langere termijn een nieuw orgaan nodig hebben. Er zijn organen nodig, die op verschillende niveau's zo compatibel mogelijk moeten zijn met de ontvanger. Er zijn mensen nodig die bereid zijn organen te donoren, die dan afhankelijk van de manier, de tijd, de plaats van overlijden ook effectief donor kunnen zijn.

Maar één feit staat vast :

Hoe meer mensen bereid zijn donor te worden,

hoe groter de kans dat een geschikt orgaan tot bij de juiste patiënt geraakt ! 

Daarom willen wij iedereen oproepen om zich als donor te registreren !

In België is er sinds 1986 het systeem van 'veronderstelde toestemming'. Iedereen is verondersteld na zijn overlijden donor te zijn.

Waarom dan toch nog jouw wens registreren ?

Op het moment van overlijden wordt de databank van Orgadon nagekeken of de overledene zijn keuze officieel aangegeven heeft : akkoord of niet akkoord voor orgaandonatie voor transplantatie, voor donatie van ander lichaamsmateriaal, voor vervaardiging van geneesmiddelen, voor wetenschappelijk onderzoek.

Indien geregistreerd kan bij expliciete toestemming de procedure van transplantatie onmiddellijk van start gaan.

Indien niet-geregistreerd moeten de artsen nagaan of de overledene bij leven mogelijks bezwaar gemaakt heeft. Dit geeft niet alleen een verhoogde stress bij de naasten op een al zeer moeilijk moment, maar zorgt ook voor vertraging in het proces. Een proces waar net tijd een heel bepalende factor is voor het welslagen van een orgaantransplantatie !

Registreren kost nu 2 minuten van uw tijd.

Registreren schenkt gemoedsrust aan je naasten.

Registreren kan tot acht levens redden.

IK HEB MIJN WENS GEREGISTREERD. WAT NU ?

Welke stappen zijn er bij orgaandonatie ?

1. Drie artsen, onafhankelijk van de wegnemings- en transplantatieteams, moeten hersendood of hartdood vaststellen en bevestigen. 

2. Het overlijden wordt meegedeeld aan de familie.

3. De databank van Orgadon wordt geraadpleegd om te controleren of de overledene tijdens zijn leven officieel zijn keuze heeft aangegeven: akkoord of niet akkoord met donatie.

4. Als de overledene niet is geregistreerd in Orgadon, worden nabestaanden geïnformeerd over de mogelijkheid tot donatie. Wanneer de nabestaanden melden dat de overledene tijdens zijn leven mondeling of op gelijk welke andere manier bezwaar heeft gemaakt, stopt de procedure. 

5. Heeft de donor tijdens zijn leven geen bezwaar gemaakt, dan mogen de organen of ander menselijk lichaamsmateriaal worden weggenomen. 

6. Het lichaam van de overledene wordt met respect behandeld en zo snel mogelijk aan de familie teruggegeven.

Wat zegt de wet over donatie van organen en ander menselijk lichaamsmateriaal?

In België is elke burger een veronderstelde donor, tenzij hij/zij uitdrukkelijk heeft geweigerd. Iedere persoon die 6 maanden is ingeschreven in het bevolkings- of vreemdelingenregister en in staat is zijn/haar wil te uiten, kan zijn/haar keuze registreren. Tot het kind 18 jaar is kan een ouder of voogd verzet aantekenen. Daarna zal hij/zij zelf een keuze kunnen maken. Donatie is anoniem en onbetaald. De medische kosten worden NIET betaald door de familie van de donor, maar door de begunstigden van organen en menselijk lichaamsmateriaal. De wetten dateren van 1986 (orgaandonatie) en 2008 (donatie van andere menselijk lichaamsmateriaal).

Kan je enkel online je keuze doorgeven?

Nee, vanaf nu kan je jouw donatiekeuze op 3 verschillende manieren registreren.  

1. Online op  klikvoororgaandonatie.be
2. In het gemeentehuis van je woonplaats  
3. Bij je (huis)arts 

Gelden er bijzondere regels voor minderjarigen en voor wilsonbekwame volwassenen?

Voor een minderjarige of een wilsonbekwame volwassene kan de wettelijke vertegenwoordiger verzet aantekenen tegen het wegnemen van organen of ander menselijk lichaamsmateriaal. Dit kan enkel in het gemeentehuis van de woonplaats van de persoon of de minderjarige of via zijn behandelende arts. Deze verklaring kan niet online worden afgelegd. De vertegenwoordiger kan geen 'expliciete toestemming' voor donatie geven, enkel verzet aantekenen. 

Voor een minderjarige blijft dit verzet geldig, zolang dit niet herroepen wordt door zijn wettelijke vertegenwoordiger of door zichzelf. Op de dag dat deze persoon meerderjarig wordt, zal die zelf zijn keuzes kunnen maken. 

Is er een leeftijdslimiet om te doneren?

Nee. Wanneer de patiënt officieel donor is, wordt er na zijn overlijden een volledig medisch onderzoek uitgevoerd. Nadien wordt bepaald welke organen of ander menselijk lichaamsmateriaal in aanmerking komen voor donatie en transplantatie. Er zijn zeker donoren die ouder zijn dan 80 jaar.

Is het doneren van organen en ander menselijk lichaamsmateriaal hetzelfde als het doneren van het lichaam aan de wetenschap?

Nee. De schenking van het lichaam aan de wetenschap dient om de opleiding van gezondheidswerkers (medische studenten, chirurgen, enz.) te ondersteunen. Het geeft hun de middelen om het menselijk lichaam beter te begrijpen of om vertrouwd te geraken met bepaalde chirurgische technieken. Een lichaamsdonatie aan de wetenschap wordt gedaan aan een faculteit geneeskunde.

LEVENSBESCHOUWELIJKE STANDPUNTEN ROND ORGAANDONATIE

Er zijn  verschillende visies op orgaandonatie waarbij culturele en religieuze achtergrond vaak een rol spelen. Daarbij spelen twee aspecten een rol die in afweging tegen elkaar worden uitgespeeld: enerzijds het respect voor het lichaam en lichamelijke integriteit, en anderzijds het belang van naastenliefde en behulpzaamheid.

Vrijzinnig-humanisme

Het Humanisme kent geen officieel standpunt over orgaandonatie. Het argument dat met orgaandonatie levens gered kunnen worden is een belangrijk argument. Het lichaam heeft na de dood geen nut meer voor persoon zelf, dus wordt orgaandonatie positief bekeken. Het zelfbeschikkingsrecht is belangrijk en ook de mening van de nabestaande is belangrijk. De positieve houding tegenover onderzoek versterkt het standpunt.

Katholicisme

De Rooms-Katholieke kerk staan positief tegenover orgaandonatie.  De katholieke ethiek benadrukt dat orgaandonatie een goede en vrijwillige daad uit altruïsme is. Orgaandonatie mag niet als een plicht worden gezien, maar als een daad van naastenliefde.

Protestantisme

Volgens de Protestantse Kerk is de wens om wel of geen organen te doneren een persoonlijke kwestie. Er bestaan verschillende meningen binnen de kerk. Sommigen vinden dat orgaandonatie botst met de opvatting dat het menselijk lichaam intact moet blijven. De meer vrijzinnige richting ziet donatie vooral als een vorm van naastenliefde.

Jodendom

Over orgaandonatie bestaat een tegenstelling tussen de Orthodoxe en Liberale stroming. De Liberale stroming stelt de zorg voor het leven boven de eer van het dode lichaam. Maar volgens de Orthodoxe stroming mag juist geen inbreuk worden gemaakt op de integriteit van het lichaam. Dit omdat het lichaam geschapen is naar het voorbeeld van Gods lichaam. Het doodscriterium is belangrijk. Hersendood alleen is onvoldoende. Volgens de Halacha (een verzameling wetten en gedragsregels) vormen de verschillende symptomen samen de zekerheid dat de dood is ingetreden.

Islam

Binnen de verschillende richtingen van de Islam is geen overeenstemming over orgaandonatie. Sommige autoriteiten binnen de Islam wijzen orgaandonatie af omdat het lichaam aan God toebehoort en daarom niet beschadigd mag worden. Op basis van de Koran en de Hadith doen andere geleerden van de Islam echter de uitspraak dat orgaandonatie is toegestaan. Het redden van een leven is belangrijk in de Islam, de waarde van het menselijk leven is een 'noodzaak'. 'Nood breekt wet' en 'het principe van naastenliefde' overtreft het verbod op het schaden van het menselijk lichaam.

In Surah Al-Maidah, vers 32 zegt Allah: ‘En voor hem, die iemand het leven schenkt, is het alsof hij aan het gehele mensdom het leven heeft geschonken.’ 

In Surah Al-Baqarah, vers 173 zegt Allah: ‘Hij heeft je slechts het gestorvene, het bloed, het varkensvlees en datgene, waarover een andere naam, dan die van Allah is uitgeroepen, verboden. Maar hij, die gedwongen is en dit niet wenst en geen overtreder is, op hem rust geen zonde. Want Allah is Vergevingsgezind, Genadevol.’

Boeddhisme

Volgens het Boeddhisme is het menselijk lichaam een onverbrekelijk geheel van lichaam en geest. De dood is het geleidelijk natuurlijk verval van deze eenheid. Als er organen uit het lichaam gaan, zou dat niet eervol zijn voor het lichaam. Toch zijn er ook voorstanders. Zij wijzen erop dat het in het boeddhisme belangrijk is om met anderen mee te leven. Ook binnen het Boeddhisme zijn argumenten vòòr orgaandonatie te vinden. Zo is de noodzaak om medeleven te tonen in het Boeddhisme een belangrijke deugd.

Hindoeïsme

Binnen dit geloof bestaan verschillende opvattingen over orgaandonatie. Voor het Hindoeïsme zijn karma en wedergeboorte heel belangrijk zodat er niet mag ingegrepen worden en we ons lot moeten ondergaan. Hoewel er scheiding van lichaam en ziel plaatsvindt bij de dood, moet het lichaam dus ongeschonden blijven na de dood. Anderzijds bestaat er een lijst van de verplichtingen aan de gemeenschap. In Hindoegeschriften is als derde punt ‘Dana’ opgenomen, een schenking. Dit is een belangrijke aanwijzing om een orgaan te doneren. Er zijn echter geen religieuze wettelijke verboden op orgaantransplantatie. Over het algemeen laat men de keuze vrij per individu.

Shintoïsme

In het Shintoïsme stuit het wegnemen van organen op bezwaren, omdat dit het lichaam van de gestorvene onteert. Een intact lichaam  garandeert de hergeboorte van de ziel. Ook is men bezorgd of wel alle sporen van leven zijn verdwenen uit een lichaam dat is doodverklaard met een techniek die alleen hersenactiviteiten meet.

Jehova’s getuigen

De Bijbel laat zich niet rechtstreeks uit over orgaantransplantatie. Beslissingen over transplantatie van weefsel of organen kunnen daarom door individuele Getuigen worden genomen. Als Getuige kan orgaantransplantatie aanvaardbaar zijn. Voorwaarde hierbij is dat tijdens de operatie geen (donor)bloed wordt gebruikt.